1945
Ένα απόγευμα στα τέλη του περασμένου Μάη με παίρνει τηλέφωνο ο Χρήστος και μου
λέει «πάμε για ένα ουζάκι;» «Μέσα» λέω, «αλλά εγώ θα παίξω με τη ξανθιά βαρελίσια».
Πήραμε θέση λοιπόν στις επάλξεις των «Ηλυσίων πεδίων» και αναζητώντας τη δικιά μας
ουτοπία βρεθήκαμε στις στράτες της Εσπερίας, εκεί κοντά στον 52ο παράλληλο, στην
ανατολική όχθη του Salzgitter canal. Χείμαρρος η αφήγηση του Χρήστου για ένα
οδοιπορικό παρέα με Γερμανούς εργαζόμενους στα μέσα του Μάη. Berlin, Hamburg,
Salzgitter, συλλογικότητες και σωματεία, πορείες και διαδηλώσεις. Φιλοξενία και
αλληλεγγύη. Το «ταξίδι» του Χρήστου κράτησε μια εβδομάδα περίπου, αλλά εγώ στάθηκα
στην τρίτη μέρα, στο χαλυβουργείο του Salzgitter.
5.2022
Στα 1937 γίνεται ο βασικός πυλώνας παραγωγής χάλυβα της ναζιστικής Γερμανίας. Όποιος
εναντιώνεται στο καθεστώς όμως έρχεται εδώ με απόφαση της Γκεστάπο, το Μάρτη του
1940. Στρατόπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης, Hallendorf το είπαν ή στρατόπεδο 21, με
ξένους πολίτες κατά κύριο λόγο. Κομουνιστές, τσιγγάνοι, ομοφυλόφιλοι, εβραίοι,
δημοκράτες αντιναζιστές, αιχμάλωτοι... συγκεντρώνονται σε διάφορα στρατόπεδα. Για να
ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους εργαζόμενους φέρουν σημάδια με λαδομπογιά στα
ρούχα τους. Το γράμμα Prisoner L 21 εφαρμόστηκε στο πουκάμισο και στο παντελόνι.
Καταναγκαστική εργασία, άθλιες συνθήκες διαβίωσης και ο θάνατος δεν αργούσε να έλθει.
Από το 1939 μέχρι το 1945 έχασαν τη ζωή τους 2970 άνθρωποι!
«Σήμερα το χαλυβουργείο θεωρείται από τα σημαντικότερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Η
ημερήσια παραγωγή ξεπερνά τους 6.500 tn και η ετήσια τους 7.000.000 tn. Απασχολεί
περίπου 6.500 εργαζόμενους, μεταξύ αυτών και αρκετούς Έλληνες. Το ωράριο είναι 8 ώρες την ημέρα.
Παίρνουν σύνταξη στα 67 χρόνια, ενώ μπορούν να φύγουν μέχρι και πέντε χρόνια νωρίτερα
εάν πληρώσουν τις ασφαλιστικές εισφορές, όμως θα πάρουν μειωμένη σύνταξη για το
αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Έχουν μισθό 3.800 ευρώ, μεικτά».
Turm der Arbeit / Ο πύργος της εργασίας
Turm der Arbeit / Ο πύργος της εργασίας
Στο κέντρο της πόλης Salzgitter, στον πεζόδρομο του Salzgitter-Lebenstedt βρίσκεται
«Ο Πύργος της Εργασίας». Είναι ένα γλυπτό (1989-1995) του Jürgen Weber και
μαρτυρεί το περίπλοκο παρελθόν του Salzgitter. Το μνημείο από χαλκό και μάρμαρο έχει
ύψος 13,73 μέτρα και ζυγίζει 36,5 τόνους, με ανάγλυφα που μαρτυρούν την ιστορία των
στρατοπέδων συγκέντρωσης του Salzgitter στη βάση, τις συνέπιες του πολέμου στην πόλη,
τον αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη και στην κορυφή της πυραμίδας τον ελεύθερο
χαλυβουργό!
Το νεκροταφείο - μνημείο Jammerthal
Βέλγοι - Βούλγαροι - Τσεχοσλοβάκοι - Γερμανοί
Γάλλοι - Έλληνες - Ιταλοί - Γιουγκοσλάβοι
Ολλανδοί - Αυστριακοί - Πολωνοί - Ρουμάνοι
Ισπανοί - Ούγγροι - Σοβιετικοί
Από το 1939-1945
2970 ψυχές
Πολύ κοντά στη πόλη υπάρχει το νεκροταφείο - μνημείο Jammerthal. Οι νεκροί της
καταναγκαστικής εργασίας και των άθλιων συνθηκών διαβίωσης φτάνουν περίπου τους
1000. Από αυτούς οι 857 θάφτηκαν σ΄ ένα νεκροταφείο κοντά στο χαλυβουργείο, το
Westernholz και όταν η χωρητικότητα δεν επέτρεπε «άλλους», έγινε το Jammerthal, στα 1943.
Εδώ θάβονται και τα θύματα άλλων τριών στρατοπέδων με το σύνολο των σωρών να
φτάνει στους 2437. Μετά το 1950 όσοι αρχικά θάφτηκαν σε μεμονωμένα κοινοτικά
νεκροταφεία, θάφτηκαν εκ νέου στο νεκροταφείο Jammenrthal και ο αριθμός ανήλθε στους
2970. Το αρχικό μνημείο έγινε το 1946, από το 1970 όμως υπάρχει νέα αρχιτεκτονική
σχεδίαση με πέντε χαραγμένες πέτρινες πινακίδες να αναφέρουν τις χώρες προέλευσης των
νεκρών και τα ταφικά μνημεία να είναι ομοιόμορφα.
Φυσικά, το Horizon Levante δεν ήταν εκεί.Το «ταξίδι» είναι δημιούργημα της αφήγησης,
του «πνεύματος των αγγέλων», της ανάγκης για τα περάσματα των ατραπών της ιστορίας
και ίσως μιας αναζήτησης σε τόπους ευλίμενους βάλσαμο στην ωτειλή της ψυχής.
Δημοσίευση / Publication: 08.06.2022