Σε κάποια συζήτηση με μία κυρία(;) μου είχε πει χαρακτηριστικά: "Καλέ τι του βρίσκεις του Λαυρίου και πας ; Εκεί είναι όλοι αριστεροί..." !
Δεν γνωρίζω αν είναι όλοι αριστεροί, είμαι σίγουρος όμως, διαβάζοντας την ιστορία της πόλης, η παρουσία της εργατικής τάξης εδώ και ενάμιση αιώνα καθόρισε σε σημαντικό βαθμό το γίγνεσθαι του Λαυρίου. Τα μεταλλεία τις περιοχής χρονολογούνται από το 3000 π.Χ. και το τέλος τους φτάνει στα 1989. Το 1864, η Γαλλο-ιταλική εταιρεία "Hilarion Roux et Cie" εκμεταλλεύεται την ύπαρξη των αρχαίων σκωριών και το 1865 έχει ήδη 18 κάμινους, μικρά μεταλλοπλύσια, μηχανουργείο και σιδηρόδρομο . Το 1867 απασχολεί 1.200 εργαζόμενους. Το 1873, μετά τα "Λαυρεωτικά", έχουμε τη δημιουργία δύο εταιρειών , την Ελληνική "Εταιρεία των Μεταλλουργείων του Λαυρίου" και τη Γαλλοελληνική Εταιρεία, τα «Μεταλλεία Καμάριζας» . Το 1876 τα "Μεταλλεία Καμάριζας" δίνουν τη σκυτάλη στην Εταιρεία " Compagnie Francaise des Mines du Laurium". Το Λαύριο έχει φτάσει τους 10.000 κατοίκους και η πόλη ουσιαστικά "ανήκει" στις μεταλλευτικές εταιρείες. Ότι υποδομές υπάρχουν στη πόλη, οικίες, καταστήματα, σχολεία, εκκλησίες λιμενικές εγκαταστάσεις ακόμα και οι υπηρεσίες υγείας ( φαρμακεία και νοσοκομεία) είναι υπό την επίβλεψη των δύο εταιρειών. Μετά έχουμε τη κρίση στη δεκαετία 1880-1890, με τη πτώση της τιμής του μόλυβδου και στη συνέχεια τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1920 ο πληθυσμός του Λαυρίου έχει πέσει στο μισό. Με το κλείσιμο των μεταλλείων το 1989 η ανεργία εκτοξεύεται και η εγκατάλειψη της πόλης έφτασε στο 20% του πληθυσμού με ότι αυτό συνεπάγεται. Από το 1995 έχουμε την εξαγορά από το κράτος των εγκαταστάσεων της "Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου" και την ίδρυση του Τεχνολογικού Πολιτιστικού Πάρκου .
Στο σημερινό οδοιπορικό, το Horizon Levante θα σας ξεναγήσει στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο, στο "Έγκοιλο Χάος", στη περιοχή του Αγίου Κωσταντίνου , στις εγκαταλελειμμένες κατοικίες των Μεταλλωρύχων στη θέση "Σούριζα", στο Αρχαίο μεταλλουργικό εργαστήριο Νέγρη, σε μία γέφυρα του σιδηροδρόμου μεταφοράς του μεταλλεύματος και στη Κοιλάδα της Σούριζας (Δρυμός 2).
Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου
Lavrion Technological and Cultural Park
Το "Έγκοιλο Χάος" είναι ένα γεωλογικό φαινόμενο βύθισης της οροφής μιας μεγάλης σπηλιάς (διάμετρος 150m και βάθος 50m περίπου) . Επικρατεί κι ένας θρύλος, που λέει ότι το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα πτώσης μετεωρίτη (δεν έχει αποδειχτεί επιστημονικά). Η τοποθεσία είναι δίπλα στον οικισμό του Αγίου Κωνσταντίνου, προσβάσιμη για όλα τα οχήματα, πευκόφυτη, με παγκάκια-τραπέζια για τον επισκέπτη . Είδα και σημεία στήριξης για αναρρίχηση.
Ερείπια Κατοικιών Μεταλλωρύχων "Σούριζα"
Abandoned residences mainers"Souriza"
Πολύ κοντά από το "Χάος" , με νότια κατεύθυνση, στη θέση "Σούριζα" στα 2κm βρίσκεται συγκρότημα εγκαταλελειμμένων κατοικιών των μεταλλωρύχων. Με εντυπωσίασαν τα επιχρίσματα των κατοικιών και η αρχιτεκτονική σχεδίαση των τζακιών.
Αρχαιολογικός χώρος κοιλάδας Σούρiζας (Δρυμός 2)
Archeological site in the Souriza Valley (Forest II)
Στο 1κm, στη θέση "Αγία Τριάδα" από το ομώνυμο εκκλησάκι εκτείνεται η κοιλάδα της Σούριζας . Έχει γίνει πολύ καλή δουλειά από το Υπουργείο Πολιτισμού (ΕΣΠΑ 2014-2020), για τη διαμόρφωση του χώρου. Σε μια κυκλική διαδρομή μήκους 1.950m, σηματοδοτημένη (οριζόμενη με πράσινο ρέλι), ο πεζοπόρος θα "ταξιδέψει" στο χρόνο. Στην εποχή που εδώ και 2.500 χρόνια περίπου, η άνθηση της μεταλλουργίας στο χώρο της Λαυρεωτικής έκανε την αρχαία Αθήνα υπερδύναμη. Ο πεζοπόρος παρατηρεί τις δεξαμενές ομβρίων για τη τροφοδοσία νερού, τάφρους συλλογής ομβρίων, πλυντήρια εμπλουτισμού, επιφάνειες θρυμματισμού και εργαστήρια τήξης (κάμινοι) και διάσπαρτα μεταλλευτικά φρεάτια. Η διαδικασία της πρόσληψης του αργύρου και όχι μόνο γίνεται απόλυτα κατανοητή. Εξόρυξη, θρυμματισμός, πλύση, καμίνευση. Ο μόνος χώρος που δεν είναι επισκέψιμος είναι το "Ασκληπιακόν" , αλλά υπάρχει τρύπα στο κοτετσόσυρμα για τους "ματσαράγκες" (δεν μπήκα). Μου πήρε περίπου μία ώρα με τις στάσεις για φωτογράφιση. Να έχετε νερό και ότι κατεβαίνει… μετά ανεβαίνει...είμεθα και senior Υπάρχει και διαμορφωμένο - τσιμεντένιο μονοπάτι 360m, που προσφέρεται για κίνηση με αμαξίδιο (ΑΜΕΑ).
_JPG.jpg)
_JPG.jpg)
Αρχαίο μεταλλουργικό εργαστήριο (του Νέγρη )
Ancient metallurgical workshop (Negris )
Με νότια κατεύθυνση πάντα, στα 300m από την Αγία Τριάδα, υπάρχει πινακίδα στα δεξιά προς "Αρχαίο Μεταλλουργικό Εργαστήριο του Νέγρη" . Δυστυχώς η πινακίδα δεν δικαιολογεί με το περιεχόμενό της αυτό που βλέπεις. Είναι ένα τετράγωνο φρέαρ (περιφραγμένο με κοτετσόσυρμα) διαστάσεων του ενός περίπου μέτρου. Τι κρύβει στα τοιχώματα και τον πυθμένα του μόνο ο Νέγρης γνωρίζει. Πληροφορίες για τον Φωκίωνα Νέγρη βρήκα σε μια παρουσίαση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για τα 70 χρόνια του τμήματος Μεταλλειολόγων - Μεταλλουργών. Λέει το λήμμα: "Ο Φωκίωνας Νέγρης, απόφοιτος της Ecole de Mines και διευθυντής της «Ελληνικής Εταιρείας Μεταλλουργείων Λαυρίου», δώρισε πλήρη σειρά προϊόντων των πλυντηρίων της Ελληνικής Εταιρείας στο Λαύριο. Μάλιστα κύριε Φωκίωνα!
Ακόμα κάτι σχετικό , από περιγραφή μιας ομάδας επιστημόνων (Πέτρος Τζεφέρης , Ηρακλής Κατσαρός και Δημήτρη Μπίζιος), αναφέρει ότι: "Οι αρχαίοι μεταλλευτές διάνοιγαν φρέατα με διατομή τετράγωνη ή παραλληλόγραμμη συνήθως 1,30μ.Χ1,90μ. ή λιγότερο συχνά 1,90μ.Χ2,00μ. και με βάθη συνήθως 25μ. έως 55μ. που μπορούσαν να φτάσουν τα 85μ. και με μέγιστο τα 120μ. Στόχος της διάνοιξης των φρεάτων ήταν η διασφάλιση του απαραίτητου αερισμού των υπόγειων εργασιών, η αναζήτηση σε βάθος (κατά κάποιο τρόπο οι γεωτρήσεις της εποχής) των μεταλλοφόρων ετερογενών επαφών και η περιχάραξη του κοιτάσματος, όπως και η μεταφορά ή και η ανέλκυση του εξορυσσόμενου μεταλλεύματος".
Η τελευταία επίσκεψη είναι σε μια γέφυρα του Μεταλλευτικού σιδηροδρόμου . Πριν το εκκλησάκι της Αγίας Βαρβάρας έκανα αριστερά σ΄ ένα κακό χωματόδρομο (37.674788, 24.014787) και μετά από 250m άφησα τη "τζιπούρα" . Συνέχισα περπατώντας στο χωματόδρομο και κατέληξα σ΄ ένα εγκαταλελειμμένο συγκρότημα κατοικιών. Από εδώ ξεκινά ένα πετρόκτιστο "κάτι" σαν μονοπάτι . Η διαδρομή μέχρι το γεφύρι και η επιστροφή είναι επάνω σε αυτή την "οδό" με κλήση 45 μοίρες περίπου, σωστός πετροβολώνας. Ίσως πάνω σ΄ αυτή την επιφάνια πατούσαν οι γραμμές του σιδηροδρόμου. Το συνολικό μήκος της διαδρομής δεν ξεπερνά το χιλιόμετρο και ο χρόνος που έκανα ήταν περίπου ένα μισάωρο. Ωστόσο καλύτερη επιλογή θα είναι από την ανατολική πλευρά. (Παθαίνεις και μαθαίνεις).
Όπως αναφέρω και στην αρχή της αφήγησης η Λαυρεωτική έχεις πάρα πολλές επιλογές για να την επισκεφτεί κάποιος. Έτσι λοιπόν σ΄ άλλο αφιέρωμα θα σας πω ακόμα περισσότερα.
Να μη ξεχάσω ... για ριζότο με μελάνι σουπιάς και μύδια αχνιστά με σαφράν στο "Συρτάκι" πριν τις καβοκολόνες από Λαύριο. Με το αζημίωτο...
Πληροφορίες / info:
photo: https://www.allovergreece.com/Natural-Monument/Descr/23/el
Δημοσίευση / publication : 23.09.2023