Μαστοροχώρια/Mastorochoria

MASTOROCHORIA 2007

ΜΑΣΤΟΡΟΧΩΡΙΑ 2007

Pyrsogiani / Πυρσόγιαννη

'' .......Πολλοί δε τούτων φοβεροί διαχειρισταί του σφυρίου και καλλωπισταί πελεκητών λίθων απέβησαν εργολάβοι των δημοσίων έργων της Οθωμανικής Κυβερνήσεως και σχεδιασταί περικαλλών δημοσίων έργων.'' Εν έτει 1913 Εφημερίδα Κονίτσης "ΑΩΟΣ"

Lykorachi-Λυκόραχη

Πάντα μας γοήτευαν οι εσχατιές αυτού του τόπου. Από το Καστελόριζο και τον Έβρο μέχρι τις κορυφές του Γράμμου και τις δυσδιάκριτες γραμμές των συνόρων. Αν αποφασίσετε να ανηφορίσετε μέχρι εδώ, να ξέρετε πως θα ανταμωθείτε με τις γκρίζες σελίδες της πρόσφατης ιστορίας μας . Οι πληγές δύσκολα επουλώνονται στις πτυχώσεις του Κάμενικ , της Τσούκα Πέτσικ, του Γκόλιου, του Γκέτσου, των Αρρένων και του Περήφανου. Μνημεία νικητών και ηττημένων απ΄ τον εμφύλιο. Τα περάσματα το χειμώνα είναι πάντα δύσκολα, όμως αξίζει η προσπάθεια.

Molista-Μόλιστα

Ωστόσο όπως λέει και η εφημερίδα "ΑΩΟΣ" η ιστορία του τόπου κρύβει κι άλλες πλευρές με περισσή ομορφιά. Δεν πήρε τ΄ όνομα της τυχαία. Δεξιά και αριστερά από την κοίτη του Σαραντάπορου , του Γοργοπόταμου, του Βουρπιανίτικου ρέματος και της Πιστίλιαπης, είναι γαντζωμένα στις πλαγιές του ανάγλυφου διάσπαρτα τα Μαστοροχώρια, ανάμεσα σε κωνοφόρα, οξιές θεόρατες, αλπικά λιβάδια, σφεντάμια, πλάτανους , καστανιές και ορεινές λίμνες. Δεν μπορώ να πω ποιο είναι το ωραιότερο. Φοβάμαι μην αδικήσω κανένα. Εντάξει η Πυρσόγγιανη συγκεντρώνει ίσως τα περισσότερα στοιχεία για τον ξένο, τον τουρίστα που λέμε. Ακόμα και ο αστυνομικός σταθμός των συνοριοφυλάκων είναι ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα, μέρος ενός συνόλου που απογειώνει τον επισκέπτη βλέποντας την Πυρσόγγιανη. Οι Πυρσογιαννίτες μαστόροι της πέτρας αλλά και από τα άλλα χωριά έφτασαν τη φήμη τους μέχρι την Περσία, τη μαύρη Ήπειρο και το Νέο Κόσμο.

Molista-Μόλιστα

Όχι στη Γούβα, αλλά στην δυτική πλευρά του Ατλαντικού. Ο Άη Νικόλας το 1772, ο Άη Γιώργης το 1904, ο Άη Θανάσης το 1864. Ο Άη Μηνάς 1853 στο έμπα του χωριού της Πυσόγιαννης, ήταν ο τόπος των δακρύων για τον αποχαιρετισμό των μαστόρων. Το Μουσείο των Μαστόρων, τα καλντερίμια, το "Αρμολόι" ο ξενώνας μας, δίπλα στον υπέρ αιωνόβιο πλάτανο, τα σπίτια, η πλατεία της Κόκα Κυράς, οι άνθρωποι, η ιστορία. Τώρα που ανέφερα την ιστορία δεν υπάρχει χωριό στην περιοχή που να μην έχει Σλάβικη(;) την πρότερη ονομασία του.

Pyrsogianni-Πυρσόγιαννη

Pournia-Πουρνιά

Μέσα από την Πυρσόγιαννη (Προσόγιαν) φεύγει άσφαλτος με Βορειοανατολική κατεύθυνση και φτάνει μέχρι το Πληκάτι. Στη διαδρομή συναντάς τη Βούρπιανη (Βέρμπανη), την Οξιά ( Σέλτση), το Ασημοχώρι (Λεσκάτσι), τους Χιονιάδες ( Σιονιάδες), το Γοργοπόταμο

(Τούρνοβο) και τέλος το Πλικάτι (Πλιεκάδες). Από δω ξεκινά χωματόδρομος που σε βγάζει στο Γκέτσο και στην Αετομηλίτσα. Περάσματα που ανοίγουν μετά την Άνοιξη. Τα χωριά που θα επισκεφτείτε είναι το ένα καλύτερο από το άλλο. Μαστόροι , τέκτονες της πέτρας, ονομαστοί οι κάτοικοί τους. Ένα τσίπουρο στο καφενείο της πλατείας τους είναι το εισιτήριο για να σας ταξιδέψουν στους δικούς τους καημούς και κόσμους. Αφεθείτε στη δική τους αλήθεια, δεν θα το μετανιώσετε.

Στην απέναντι πλαγιά από την Πυρσόγγιανη βρίσκεται η Καστανιά (Καστάνιανη). Οι κάτοικοι της, λένε ότι η Πυρσόγγιανη είναι καλύτερη από εμάς γιατί μπορεί και μας αγναντεύει. Μετά τη μεγάλη γέφυρα του Σαραντάπορου, αριστερά ανεβαίνοντας τις στροφές συναντάς στα έξι χιλιόμετρα το πανέμορφο αυτό χωριό.

Kastaniani - Καστάνιανη

Τρίπατα σπίτια με μπαλκόνια ξύλινα και σαχνίσια, τοξωτά γεφύρια, κρήνες και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου κατασκευή του 1928. Αν πετύχετε τον Άλκη Αναγνωστόπουλο ζητήστε του να σας δείξει το καφενείο-μπακάλικο του πατέρα του. Ένα μικρό λαογραφικό μουσείο. Θα σας πάει στα γεφύρια της Μανλίτσας και της Γκάληνας. Ανεβείτε μέχρι τη Ζωοδόχο Πηγή και αγναντέψτε όλο τον οικισμό. Μη ξεχάσετε στο καφενείο τα τσίπουρα και την κουβέντα με τον κ. Κώστα, το δάσκαλο, την ψυχή του χωριού.

Γεφύρι Γκάλινας η Μεσαριάς - Καστάνιανη / Galina's bridge - Kastaniani

Chionades - Χιονάδες

Επιστρέφοντας στον κεντρικό οδικό άξονα Κόνιτσας - Κοζάνης θα κάνετε δεξιά ανατολικά με κατεύθυνση το Κεφαλοχώρι και τη Λυκόραχη (Λούψικο). Όταν η Λυκόραχη άρχισε να κατρακυλάει από τις κατολισθήσεις το 1968 μεταφέρθηκε ο οικισμός στη θέση Κεφαλοχώρι. Είναι νεόδμητο χωριό με ρυμοτομία, πλατείες, νηπιαγωγείο και δημοτικό. Έχει ξενώνα και δύο ταβέρνες. Πήγαμε στην ταβέρνα του Τάσου, στην πλατεία. Μαζί με τη γυναίκα του φτιάχνουν καταπληκτικά παραδοσιακά φαγητά. Αν έχει κέφια ο Τάσος θα σας συνοδεύσει στη θέση Πάτωμα ανάμεσα σε παλιά ναρκοπέδια και σε μονοπάτια του εμφύλιου. Μακάρι να είναι καλά και ο πατέρας του, αντάρτης επαναπατρισμένος μετά το ΄81. Κουβεντιάστε μαζί του να δείτε πως είναι η τέχνη των λόγων της συμφιλίωσης. Μάθαμε ότι έγινε μεταγενέστερα από τη δική μας επίσκεψη βγαίνοντας από τον οικισμό προς τα ανατολικά μνημείο για το Δημοκρατικό Στρατό. Μη ξεχάσετε να ανηφορίσετε στη Λυκόραχη. Χωματόδρομος ζόρικος. Ξεπεζέψτε και περιπλανηθείτε στα χαλάσματα του εγκαταλελειμμένου οικισμού. Επισκεφτείτε τον επισκευασμένο νερόμυλο των Ταξιαρχών. Πηγαίνοντας για το Πάτωμα ξεκινά και η διαδρομή για την Αετομηλίτσα και τους πρόποδες του Γράμμου πλάι στο ρέμα της Πιστίλιαπης .

Drosopigi-Δροσοπηγή

Μονή Ζέρμας - Zerma monastery

Συνεχίζοντας στον κεντρικό οδικό άξονα κάνουμε αριστερά και φτάνουμε στο μοναστήρι της Ζέρμας και στον ομώνυμο οικισμό όπου και αυτός σήμερα πια εγκαταλελειμμένος από το 1979 λόγω κατολισθήσεων μετονομάζεται σε Πλαγιά που κτίστηκε στη θέση Κρούσιανα κοντύτερα στο μοναστήρι. Δώστε χρόνο στο εσωτερικό του μισοκατεστραμμένου μοναστηριού (1650) και περπατήστε μέχρι τον παλιό οικισμό. Ο δρόμος φτάνει σ΄ ένα ρέμα και σταματά. Μετά συνεχίζει μονοπάτι μέχρι τα πρώτα σπίτια. Τα αλυχτίσματα των τσοπανόσκυλων ίσως σας κρατήσουν μακριά από τα ερημωμένα σπίτια. Προσπαθήστε το όμως, αξίζει.

Drosopigi-Δροσοπηγή

Drosopigi / Δροσοπηγή

Η συνέχεια έχει δεξιά τώρα από τον κεντρικό δρόμο προς τη Δροσοπηγή ή Κάντσικο. Σταθείτε λίγο στο γεφύρι της Ζέρμας ή Καντσιώτικο πριν πάρετε τις στροφές για τον ανήφορο. Δίτοξο, με άνισα τόξα. Έχει ανακουφιστική θυρίδα αρκετά ψηλά για την περίπτωση πλημμύρας. Το μήκος του είναι 15,6m και το ύψος του μέχρι το στηθαίο 10,3m. Σταμάτησε να λειτουργεί στα τέλη της δεκαετίας του ΄60 όταν το μηχανικό κατασκεύασε την γέφυρα Bailey ακριβώς δίπλα του.

Zerma's bridge - Γεφυρα Ζέρμας

Drosopigi-Δροσοπηγή

Φτάνοντας στο Κάντσικο αφήστε το όχημα σας στο χώρο στάθμευσης αριστερά. Πεζοπορώντας θα φτάσετε στην πλατεία με τον τεράστιο πλάτανο καταμεσής. Στα δεξιά είναι η σκεπαστή κρήνη με τις δύο πετροσκαλισμένες γούρνες της και αμέσως μετά το "τ΄ Αμπηλιακό " του Κώστα. Μην καθίσετε όμως ακόμα. Σεργιανήστε και απολαύστε τις πετρόκτιστες κατασκευές. Τις εκκλησιές, το σχολείο, τα παλιά καταστήματα, τα σπίτια και τα καλντερίμια. Εντάξει, τώρα μπορείτε να αναζητήσετε τα μυστικά περάσματα του τσίπουρου στο φιλόξενο μεζεδοπωλείο. Μη σας πάρει η νύχτα όμως γιατί οι παγωνιές είναι ζόρικες σε τούτα τα μέρη.

Ganadio / Γαναδιό

Γαναδιό / Ganadio

Δεν ξέρω γιατί η Μόλιστα(Μεσαριά) , το Γανναδιό και η Πουρνιά (Σταρίτσιανη) δεν ανήκουν στα Μαστοροχώρια αλλά μου μοιάζουν σαν το Σεπτέμβρη που δεν ανήκει στο Καλοκαίρι ενώ είναι ένας υπέροχος μήνας. Λέω λοιπόν να σας κάνω μια συνοπτική παρουσίαση έτσι γιατί θα ήταν άδικο να τα αγνοήσω αφού είναι πανέμορφα και γειτονόπουλα με τα Μαστοροχώρια.

Zerma's Monastery - Μονή Ζέρμας

Ganadio-Γαναδιό

Το Γανναδιό και η Μόλιστα είναι στον ίδιο δρόμο που ξεκινά από τον κεντρικό Ε-90. Η Πουρνιά είναι στην κατεύθυνση για Κεράσοβο και Σαμαρίνα. Η Μόλιστα και το Γανναδιό είναι πολύ κοντά. Τα συνδέει ένα καλογραμμένο μονοπάτι στο έβγα δεξιά της Μόλιστας. Περνά πλάι στο νεκροταφείο και καταλήγει στην είσοδο του Γανναδιού. Πέτρα, γεωμετρικοί σχηματισμοί, σοφία, μέτρο, αρχοντικά, εκκλησίες. Αν καθίσετε στο καφενείο της πλατείας μπορεί και να μην πληρώσετε από τα κεράσματα. Στη Μόλιστα υπάρχει ξενώνας με εστιατόριο όλο το χρόνο ανοικτό.

Ganadio-Γαναδιό

Στην Πουρνιά στο έμπα, πριν το μονότοξο γεφύρι, στην αριστερή πλευρά ψηλά πάνω στους βράχους υπάρχει μια εξαιρετική αγιογράφηση του Παντοκράτορα. Πρόσφατα συντηρημένη αυτή και το γεφύρι θα άξιζαν λίγο από το χρόνο σας. Η συνέχεια είναι λίγο- πολύ γνωστή από τις προηγούμενες περιγραφές.

Πουρνιά - ο Παντοκράτoρας / Pournia

Μας εντυπωσίασαν τα αρχοντικά και η οργιώδης βλάστηση που περιβάλλει τον οικισμό. Σ΄ ένα δίπατο αρχοντικό που θα δείτε τη φωτογραφία του, οι ιδιοκτήτες μας επέτρεψαν την είσοδο. Από σεβασμό δεν σήκωσα τη φωτογραφική μηχανή να ''αιχμαλωτίσω'' τον εσωτερικό διάκοσμο.

Pournia - Πουρνιά

Καταλήξαμε στο καφέ-παντοπωλείον Μ.Χρηστίδου. Εμπειρία. Μπαλκόνι στο κενό, κοψίδια, με το αζημίωτο βέβαια. Το χωριό έχει και ξενώνα - εστιατόριο με "περισσότερο" αζημίωτο.