Αρχαία Ακρόπολη Γλα
Τhe Mycenaean Citadel of Gla
Εικόνα της Νοτιοδυτικής περιτοίχισης ερχόμενος από τη διασταύρωση του Κάστρου στον Ε75
Image of the Western wall coming from the Kastro junction on the E75
Όσες φορές περνούσα από το κόμβο του Κάστρου, στον Ε 75, πηγαίνοντας είτε βόρεια είτε δυτικά, έλεγα στον "άλλον" μέσα μου, "πρέπει να κάνεις κάποια φορά τη παράκαμψη για την Ακρόπολη του Γλα".
Έτσι λοιπόν, ένα πρωινό του Σεπτέμβρη που μας πέρασε, καθημερινή , μετά από 120Km περίπου από το κλεινόν άστυ, στην έξοδο για Λειβαδιά και Κάστρο πήρα την ανατολική κατεύθυνση. Στάθμευσα κάτω από τη δυτική πύλη (1) της Μυκηναϊκής ακρόπολης . Ίσως θα ήταν χρήσιμο να πούμε λίγα λόγια πριν αρχίσει το σεργιάνι στο υπέροχο αυτό μνημείο. Οι πληροφορίες που έχουμε είναι πολλές (ιδιαίτερα από την αρχαιολόγο κ. Έλενα Κουντούρη). Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήβας (https://www.mthv.gr/ ) , το Υπουργείο Πολιτισμού (http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2421) και η ιστοσελίδα https://www.archaiologia.gr/ μας δίνουν πάρα πολλά στοιχεία.
Χώρος στάθμευσης και αρχή μονοπατιού προς τη Δυτική πύλη (1)
Parking lot and trailhead to West gate
Το Horizon Levante, ωστόσο, θα παραθέσει τη δική του εμπειρία. Κλείνοντας τα μάτια και γυρνώντας το χρόνο 3300 χρόνια πίσω θα "δει" πως σ΄ αυτή τη βορειοανατολική πλευρά της Κωπαΐδας ξεκίνησαν έργα αποστράγγισης για να μετατρέψουν το υγρό στοιχείο σε έφορο κάμπο. Έτσι και έγινε. Καταβόθρες της περιοχής και κανάλια οδηγούν το νερό στο κόλπο της Λάρυμνας. Αυτός ο προεξέχων βράχος των 200 στρεμμάτων με ύψος από 9,5 έως 38m, από νησί που ήταν στη κοίτη της λίμνης, μετατράπηκε σε οχυρωμένη ακρόπολη. Θεωρείται η μεγαλύτερη ακρόπολη του Μυκηναϊκού κόσμου. Δεκαπλάσια της Τίρυνθας και της Αθήνας και επταπλάσια των Μυκηνών. Κατασκευάζονται κτήρια με σπουδαιότερο το Μέλαθρο , περιτοίχιση με κυκλώπεια τεχνοτροπία σε όλο το φρύδι του βράχου, μήκους 3Km και πάχους 5-5,8m , τέσσερις πύλες, αποθήκες για τα γεννήματα της αγροτικής παραγωγής χωρητικότητας 2000 t . Κύριο καθήκον των κατοίκων της ακρόπολης ήταν η συντήρηση και διαφύλαξη του αποστραγγιστικού έργου , αλλά και η προστασία των σιτηρών . Όλα αυτά μέχρι το 1200 π.Χ. Η ακρόπολη εγκαταλείφθηκε λόγο καταστροφής (πυρκαγιά) και δεν ξανακατοικήθηκε. Έτσι, αφού όλος ο μηχανισμός συντήρησης των έργων έπαψε να υπάρχει, το νερό (όμβρια, ποταμός Μέλας και Κηφισός ) ακλουθώντας τους νόμους της φυσικής ξαναπλημμύρισε τη λεκάνη της Κωπαΐδας.
Εδώ και περίπου ένα αιώνα, ωστόσο, η λεκάνη της λίμνης είναι πάλι ένας εύφορος κάμπος. Τα έργα αποστράγγισης ξεκίνησαν το 1880 και ολοκληρώθηκαν το 1931. Έτσι η ακρόπολη του Γλα σήμερα δεν είναι νησί.
Το ανασκαφικό έργο για την ανάδειξη του μνημείου καταγράφεται σε διάφορες φάσεις. Στα 1893,1894, 1955-1961,1971,1978, 1981-1983, 1990-1991, (2010-2011 έγιναν γεωφυσικές διασκοπίσεις) και όπως διαβάζω η έρευνα ξεκινά πάλι το 2018.
Για να δούμε όμως και με τα μάτια ανοικτά!
Σίγουρα ο χώρος δεν είναι έτοιμος με τις απαιτούμενες υποδομές για τον επισκέπτη.
Τα ξύλινα σύγχρονα φυλάκια προ της δυτική πύλης ξεχαρβαλωμένα και λεηλατημένα, σηματοδοτημένα μονοπάτια για την επίσκεψη των ευρημάτων δεν υπάρχουν, ούτε σχετικές πινακίδες και βέβαια "ψυχή ζώσα" από συνεργεία εργασιών. Κάτι πακτωμένες μπετόβεργες, καπελωμένες με πλαστικά μπουκάλια νερού σε οδηγούν από τη βόρεια πύλη (9) προς το νότιο δίπυλο (8). Όμως "άμα θέλεις να το δεις" θα μείνεις έκθαμβος από το μεγαλείο του ανθρώπου. Μιλάμε για έργα 3300 χρόνια πίσω.
Μέσω ενός σύντομου μονοπατιού πέρασα τη δυτική πύλη (1) και στη συνέχεια με νότια κατεύθυνση έφτασα στο κτηριακό συγκρότημα Ν(3). Δε χάνεσαι, η συχνή χρήση του μονοπατιού από τα συνεργεία (;) και τους επισκέπτες το καθιστούν καλογραμμένο, είναι και το μόνο. Για τα υπόλοιπα, θέλει Google map στο κινητό και το χάρτη που σας παραθέτω. Μετά από εδώ, πήρα νοτιοανατολική κατεύθυνση και βρέθηκα στο συγκρότημα Ρ και Ο (4), έτσι λέω...Η νότια πύλη (7) πολύ κοντά στο Ρ και Ο, επιβλητικότερη των άλλων ίσως να είναι και η κύρια πύλη της ακρόπολης. Έχοντας τη νότια πύλη στη πλάτη κατευθύνθηκα βόρεια." Έπεσα" στον κεντρικό περίβολο(6) που ορίζει τα κτήρια στο κατώτερο επίπεδο και στο κτήριο Q (5)...έτσι λέω . Mετά συνέχισα ανηφορικά για το Μέλαθρο. Αυτό είναι σίγουρο! Τριγωνομετρικό κολονάκι, θεμέλια σε σχήμα Γ, και θέα παντού. Μέχρι εδώ έχω περίπου μία ώρα με στάσεις. Το κτήριο Μ (2) δε μπόρεσα να το διακρίνω, παρ΄ όλο που ήμουν στο ψηλότερο σημείο της ακρόπολης. Η βλάστηση είναι οργιώδης.
Για να μη μπλέξω, επέστρεψα στη δυτική πύλη (1) σχεδόν από τα ίδια...μου πήρε σκάρτα 20΄. Μπήκα στον "καβγατζή" και με τον περιφερειακό πατημένο χωματόδρομο έφτασα στην είσοδο της βόρειας πύλης (9). Εδώ ξεκινά η "σήμανση" με τις μπετόβεργες και τα μπουκάλια. Μη γελάτε, βοηθάει πολύ. Έφτασα μέχρι το εσωτερικό του νότιου δίπυλου (8). Σ΄ αυτό το μέρος της ακρόπολης δε βρήκα θεμελιώσεις και τα συναφή. Δεν αναφέρονται και στο χάρτη. Μου πήρε ακόμα ένα 20΄. Για το τέλος άφησα την εξωτερική πλευρά του νότιου δίπυλου (8).
Το αριστερό φυλάκιο και το μονοπάτι προς την Δυτική πύλη (1)
The path to the West gate (1)
(1) Δυτική πύλη / West gate
Η δυτική πύλη πλαισιώνεται από δύο πυργοειδείς κατασκευές. Μερικά τμήματα της αναβάθρας είναι ορατά.
Το μονοπάτι που οδηγεί στο κτιριακό συγκρότημα Ν (3)
The path leading to building complex N (3)
(3) Κτηριακό Συγκρότημα Ν / Building Complex N
Το Συγκρότημα βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της ακρόπολης. Διαβάζω ότι έχει ίση απόσταση (200m) από τις δύο πλησιέστερες πύλες , την Νότια και τη Δυτική.
(4) Κτήρια Ρ και Ο / Building P and O
Είναι θεμελιωμένα πάνω στο βραχώδες έδαφος.
(7) Νότια πύλη / South gate
Βρίσκεται στο νότιο κυκλώπειο τείχος και ίσως να είναι η κεντρική πύλη της ακρόπολης. Διαθέτει και αυτή πυργοειδείς κατασκευές με εσωτερικά φυλάκια. Οι πυλώνες δεν βρίσκονται στην ίδια ευθεία. Αυτό το είδος οχύρωσης με προεξέχοντες προμαχώνες το συναντάμε στις Μυκήνες και στην αρχαία Αθήνα.
Νότιοδυτική περιτοίχιση / Southwestern wall
(5-6)Κεντρικός περίβολος - κτήριο q / Palace of the Mycenaean Citadel of Gla
(9) Βόρεια πύλη / North gate
Είναι η περισσότερο εύκολη στην πρόσβαση λόγω χαμηλής υψομετρικής του βράχου. Έχουμε δύο και εδώ πύργους και στα δεξιά κατά την είσοδο φυλάκιο.
Νότιοανατολική περιτοίχιση / Southeast wall
Σήμανση στον εσωτερικό ανατολικό περίβολο / Marking in the inner eastern enclosure
(8)Νοτιοανατολικό δίπυλο/Southeast dipylus (double gate)
Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί αυτή η πύλη έχει δύο εισόδους. Ο λόγος που έχει αυτή τη διάταξη είναι ότι εξυπηρετεί δύο διαφορετικά μέρη της οχύρωσης. Οι πύλες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους και ανάμεσά τους εκτινόταν εσωτερικό τείχος από νότο προς βορά και χώριζε το οχυρό σε δύο τμήματα.
Ο συνολικός χρόνος ήταν περίπου 2h με στάσεις και φωτογράφιση. Ένα λίτρο νερό δε μου έφτασε. Είχε 32οC στη σκιά...ο περιφερειακός δρόμος είναι μισός άσφαλτος, μισός χώμα πατημένο. Η καλύτερη πρόσβαση είναι από τις πύλες - δυτική (1) και βόρεια (9). Από τις "ομορφότερες περιηγήσεις που έχω κάνει...και μη ξεχάσω, παπούτσια πεζοπορίας (trekking ).
Πληροφορίες / info:
https://www.mthv.gr/el/pera-apo-to-mouseio/peripatos-sti-boiotia/mykinaiki-akropoli-gla/
Δημοσίευση / Publication : 11.10.2023
Στο mail που σας έστειλα αναφέρω λανθασμένα τη χρονολόγηση του μνημείου.
Ευχαριστώ το Δημήτρη για τη παρατήρηση..."Διορθώνω οι αιώνες είναι 33"