Ακρωτήριο Μαλέας / Maleas Cape
Η πρώτη φορά ήταν 30 χρόνια πίσω. Αύγουστος του 1993. Η Μονεμβασιά ήταν η αφορμή, αλλά η άκρα του Μαλέα μας τράβηξε για ένα πέρασμα μερικών ωρών...περισσότερο για τη μαγεία των νερών στους όρμους του Κλευτάλακου και του Κόρακα. Χωματόδρομοι παντού, αλλά...NIVA. Μετά, τον Αύγουστο του 2000 για την Ελαφόνησο. Ωστόσο και πάλι βρεθήκαμε εδώ για τα ίδια νερά, αλλά και για το μονοπάτι της Αγίας Ειρήνης. Οι ίδιοι χωματόδρομοι ...αλλά με VITARA. Μας είπαν τότε για τα Βελανίδια και το φάρο στου Μαλέα. Δώσαμε υποσχέσεις ... Πέρασαν 23 χρόνια, άλλαξαν πολλά. Ασφαλτόδρομοι, πινακίδες, το γεωπάρκο, το σπήλαιο της Καστανιάς, το όχημα και ο αριθμός ποιά είναι "απλός"...
Άγιος Νικόλαος / St. Nikolas village (36.475790, 23.103957)
Μέσα Οκτώβρη του 2023, μεσοβδόμαδα, πήρα το δρόμο για τη χώρα του δεύτερου νοτιοανατολικότερου άκρου της ηπειρωτικής Ελλάδας (πρώτο είναι ο Ματαπάς). Εκεί που η Κριθίνα "λογχίζει" το Μυρτώο. Για το Κάβο του Μαλέα.
Άγιος Νικόλαος Βοιών, επαρχίας Επιδαύρου, Λιμηράς πριν το Καλλικράτη, τώρα δήμος Μονεμβασιάς. Διέσχισα πέντε νομούς μέχρι αυτή την εσχατιά. Κοντά στις 5 ώρες το πέρασμα, σκάρτα 380Km μέχρι να σβήσει ο κινητήρας. Το κατάλυμα πλάι στο δημοτικό γήπεδο. Η κ. Δέσποινα με περίμενε να μου δώσει το κλειδί , "όταν φύγεις άστο στο πατάκι". Μάλιστα! Ο υιός Αναστάσης μου έστελνε sms κάθε μέρα αν χρειάζομαι κάτι..."τι να σου λέω τώρα τι χρειάζομαι".
"Τα καφενεία όλα κλειστά και οι φίλοι μου ξενιτεμένοι". Ο Άγιος Νικόλαος τέτοια εποχή δεν θα σου δώσει και πολλά, ήμουν ωστόσο προετοιμασμένος και το "Cape Maleas" είχε τα πάντα. Βρήκα και ρακί - μη το πείτε στον Αναστάση - κάτι ελιές ξιδάτες χαρακτές "ταξίδι"! Είχε ακόμα φως, είπα να κατέβω στο γεωπάρκο, να προλάβω και το γέρμα του ηλιάτορα. Την ώρα που μακραίνουν οι ίσκιοι και θολώνουν τα νερά.
Γεωπάρκο Αγίου Νοκολάου
St. Nikolas Geopark
(36.440959, 23.141129).
1η μέρα απόγευμα 16.10.2023
1st day afternoon 16.10.2023
Ο ζωοδότης δε μου έκανε το χατίρι. Στις τελευταίες στροφές για την Αγία Μαρίνα "χάθηκε ματωμένος" στην αγκαλιά του Σίμου. Άφησε όμως το τελευταίο χάδι του, χρωματίζοντας τους σχηματισμούς του απολιθωμένου φοινικοδάσους ( 36.440959, 23.141129). Η φύση σε μεγάλα κέφια. Διακρίνεις τους κορμούς, το ριζικό σύστημα, τους καρπούς, το φύλλωμα. Τα νερά του όρμου κάτι μου ψιθύρισαν, "πιό δυνατά" έσκουξα, αλλά και πάλι τίποτα...
Πήγε η ώρα 7 και μισή, σκοτάδι, δεν έλεγα να φύγω. Επέστρεψα πάλι εδώ τη μεθεπομένη...θα σας τα πω.
Για το φάρο του Μαλέα / For the lighthouse of Malea
2η μέρα 17.19.2023
2nd day 17.10.2023
(36.450310, 23.201623)
Τα Βελανίδια / Velanidia village (36.477756, 23.147318)
Ναός Οσίου Θωμά εν Μαλέω
Δεύτερη μέρα. Έβαλα για την ανατολική πλευρά της Κριθίνας, προορισμός τα Βελανίδια. Στενά δρομάκια, λευκά σπίτια, κεραμοσκεπές, φωλιασμένα στα πρανή του ορεινού όγκου. Ίδιος νησιώτικος οικισμός. Ψαράδες και ναυτικοί, ιστορία από τα χρόνια του Βυζαντίου και βάλε. Πήρα τον βατό χωματόδρομο για το ναό του όσιου Θωμά εν Μαλέω. Άφησα τον "καβγατζή" για τις επόμενες ώρες...πόσες, θα δείτε. (36.463330, 23.165208).
Αρχή μονοπατιού / Trailhead (36.463330, 23.165208)
Από εδώ ξεκινά το μονοπάτι για το φάρο. Είχα διαβάσει πολλές περιγραφές για τη διαδρομή. Δύσκολη, μέτρα, εύκολη, σε κάποια σημεία λίγο επικίνδυνη, μίας ώρας, μιάμισης ώρας, δύο ωρών...μύλος. Η πινακίδα στο ξεκίνημα μας λέει για απόσταση 5Km χρονικής διάρκειας 2 ωρών...μόνο το πήγαινε. Επί δύο το σύνολο.
Ωστόσο υπήρχαν συγκλίνουσες απόψεις από όλους για την ομορφιά που αποπνέει το τοπίο, την αφόρητη ζέστη που επικρατεί στη περιοχή από την Άνοιξη μέχρι το Φθινόπωρο, την απαραίτητη προμήθεια νερού και τις ριπές του ανέμου
Ξεκίνησα στις 10 π.μ. Το πρώτο κομμάτι του μονοπατιού απότομο, κατηφορίζει 60m χαμηλότερα βορειοανατολικά προς τη θάλασσα. Τα σημάδια με κόκκινο χρώμα, με καλή συχνότητα και ευδιάκριτα. Το έδαφος, κατά κύριο λόγο πετροβολώνας, με συνέπεια το πέλμα και ο αστράγαλος να δέχονται τα μεγαλύτερα φορτία. Το τοπίο πότε τραχύ με μοναδικότητα το πετρώδες στοιχείο και πότε ανάμεσα σε βλάστηση, από φρύγανα, σφάκες, θυμάρια, σκίνα και πουρνάρια που υποκλίνονται στις διαθέσεις του αέρα. Δεξιά μου η Κριθίνα με γκρεμίλες που τρομάζουν και αριστερά μου το Μυρτώο αφρισμένο άλλα με το γαλάζιο του Ελύτη. Το πρώτο σχετικά δύσκολο πέρασμα στο τέταρτο απ΄ το ξεκίνημα, φαίνεται στη φωτογραφία...και το δεύτερο μου συστήθηκε στην επιστροφή που ξεστράτισα από την αρχική διαδρομή (είχε και αυτή κόκκινα σημάδια).
Η διαδρομή είναι καρδιογράφημα, ανέβα - κατέβα, περίπου 15 φορές, με υψομετρικές που ξεπερνούν στο άθροισμα τα 300m. Μετά από 1h και 42' (11:42) αντίκρισα από μακριά τη κορυφή του φάρου. Μου πήρε μισή ώρα ακόμα για να φωτογραφίσω την πινακίδα της αναπαλαίωσης. Σύνολο 2h και 10'. Καλά πήγε...το πήγαινε.
Το ηλιακό ρολόι / The sundial
. Άλλαξα τα βρεμένα από το «ίδρως», που έλεγε και η γιαγιά μου, έκατσα σε μια λευκή πελεκημένη κοτρώνα και κατέβασα ένα λίτρο νερό με τις δύο. Κράτησα το υπόλοιπο μισό λίτρο για την επιστροφή.
Η θέση, ο Στράβων, το ηλιακό ρολόι, η απούσα γαλανόλευκη, ένας μικρός εσωτερικός θαυμασμός που τα κατάφερα (μη λες μεγάλα λόγια, έχεις και την επιστροφή), η μοναξιά του κτίσματος και του γράφοντος, η απελπισία για το "ταξίδι" όπως τότε στη Σέριφο.
Φάρος άκρας Μαλέα / Malea Lighthouse
(36.450323, 23.201601)
Κατασκευή του 1883. Πρωτολειτούργησε με πετρέλαιο και από το 1987 μετατράπηκε σε αυτόματο ηλιακό. Το εστιακό του ύψος είναι στα 40m και η φωτοβολία του φτάνει τα 17nm με μία λευκή αναλαμπή κάθε 10''.
Χαρακτηρίζεται ως διατηρητέο μνημείο (2006).
Διαβάζω ότι το όριο της φωτοβολίας στα 17nm είναι εις μνήμη των 17 ναυτικών που χάθηκαν στις 6 Ιανουαρίου του 1993 στο ναυάγιο του πλοίου Coty 1, ανοικτά του Μαλέα.
"Μαλέαν δε κάμψας, επιλάθου των οίκαδε" Στράβων = αν αποφασίσεις να περάσεις τον Μαλέα ξέχνα πως έχεις οικογένεια.
Πόσο να σταθείς ακόμα; Στο μισάωρο πήρα το δρόμο της επιστροφής. Όπως σας είπα στην αρχή της περιγραφής ξεστράτισα κι έπεσα σ΄ ένα λούκι ζόρικο. Κατέβηκα με το κ#λ# και να βαστιέμαι με τα δύο χέρια για να μη τσακιστώ. Η γάμπες, οι αστράγαλοι, οι ώμοι απ΄ το σακίδιο, τα γόνατα και η ζέστη έκαναν ένα κοκτέιλ εκρηκτικό...τo τελευταίο τέταρτο πρέπει να κράτησε «ώρες». Σύνολο με τις στάσεις ένα πεντάωρο...καλά για την έβδομη δεκαετία.
Μία μπύρα ρε παιδιά...όλα τα μαγαζιά κλειστά στα Βελανίδια. Δεν πειράζει, κάτω από το κλήμα, στην αυλή, στο μοναστηριακό τραπέζι του Αναστάση - βρήκα και 12ρη - με επτά παγάκια και χταποδάκι. (Επτά - αμήτωρ αριθμός)
"Σάββατο χαράματα μπρος στην Αχερουσία
Χόρεψα ζεϊμπέκικο πάνω στην φωτιά
Βήματα γενέθλια για την αθανασία
Κι όλες οι αγάπες μου μία ξενιτιά
πήρα απ΄ τα μάτια σου λίγο μαύρο χρώμα,
έβαψα τα ρούχα μου μάνα μη με δεις".
Σπήλαιο Καστανιάς / Kastania cave
(36.545895, 23.124303)
Τρίτη μέρα. Βορειοανατολικά για το σπήλαιο της Καστανιάς. Άφησα στα δυτικά τον κόλπο της Νεάπολης και όταν έφτασα στον αυχένα ανάμεσα στον Προφήτη Ηλία (744m) και στις βόρειες απολήξεις της Κριθίνας (794m) αντίκρισα το Μυρτώο από τα 500m περίπου πάνω από τη θάλασσα. Ο ουρανός και η θάλασσα ήταν ένα. Θυμωμένα και τα δύο. Η παραλία του Καραβόλου , ο όρμος του Καραλή, τα Κορνενήσια και στο βάθος ο Μαλέας. Ήμουν εκεί χθες.
Το Μυρτώο και η ανατολική πλευρά της Κριθίνας / Myrtoos and the eastern side of Krithina
Συνέχισα για τη Κάτω Καστανιά και το Σπήλαιο. Στα 16Km από τον Άγιο Νικόλαο είναι ο χώρος στάθμευσης (36.545895, 23.124303). Οι ξεναγήσεις είναι ανά μία ώρα, με την πρώτη στις 10:30π.μ. και τη τελευταία στις 3:30μ.μ. Αυτά Τετάρτη έως Κυριακή από τις 4.10.2023 μέχρι 29.10.2023. Μετά αλλάζει το πρόγραμμα. (https://www.kastaniacave.gr/). Η είσοδος για τους ενήλικες είναι 7€ και η ξενάγηση δωρεάν. Στον αύλιο χώρο υπάρχει κυλικείο...με πολλές δυνατότητες. Τώρα, το εσωτερικό μέρος του σπηλαίου, αν δε το δεις δε θα πιστέψεις ότι μέχρι τώρα τα σπήλαια που έχω επισκεφτεί υπολείπονται μακράν ...Η φωτογράφιση δεν επιτρέπεται, αλλά οι ματσαραγκιές δε λείπουν. Ήμουν τυχερός γιατί οι επισκέπτες ήμασταν μόνο τρείς. Να πάτε, αξίζει να κάνει κανείς όλο αυτό το ταξίδι μόνο γι’ αυτό. Καταλαβαίνω ότι δε σας πείθω, αλλά έστω και με την εικονική περιήγηση από το site ίσως πειστείτε. Και μία παρατήρηση: ο χώρος είναι στην ευθύνη του δήμου Μονεμβάσιας.
Ο κόλπος της Νρεάπολης / The Gulf of Neapolis
Γεωπάρκο Αγίου Νικολάου / Geopark St. Nikolas
3η μέρα 18.10.2023 / 3rd day 18.10.2023
Όπως σας υποσχέθηκα από τη πρώτη μέρα, επέστρεψα στο γεωπάρκο του Αγίου Νικολάου. Είναι περασμένο μεσημέρι , η υγρασία από τη χθεσινοβραδινή καταιγίδα στο κατακόρυφο, αλλά η διάθεση για περισσότερες εικόνες αυτού του τόσο ιδιαίτερου τόπου με έφεραν και πάλι εδώ. Τώρα η Κριθίνα αριστερά και ο κόλπος της Νεάπολης δεξιά, δυτικά και νότια τα Κύθηρα και δυτικά βόρεια η Ελαφόνησος.
Ο κόλπος της Νεάπολης και η δυτική πλευρά της Κριθίνας
The Gulf of Neapolis and the western side of Krithina
Η επιφάνεια του γυμνού και άνυδρου τοπίου διάσπαρτη με μικρούς και μεγάλους βράχους, λες και ο Πολύφημος σημάδευε το Δυσσέα σ΄ αυτόν εδώ το τόπο. Μπορεί , γιατί ο Όμηρος μας λέει ότι περνώντας το Μαλέα ο πολύπλαγκτος Ιθακήσιος ερέτης έχασε τη πορεία του.
photos : 1993
Οδήγησα στο χωματόδρομο σχεδόν μέχρι εκεί που ξεκινά το μονοπάτι για την Αγία Ειρήνη
(36.439186, 23.172847). Ο δρόμος παραμένει αναλλοίωτος. Ο ίδιος, όπως την πρώτη φορά. Θέλει τζιπούρα η κάποιο αγροτικό. Όχι δεν τόλμησα να πεζοπορήσω ξανά. Τα πόδια πονάνε ακόμα από τη χθεσινή δοκιμασία . Την άλλα φορά, ίσως επαναλάβω τη διαδρομή του Αυγούστου του 2000. Ο τόπος έχει πάρα πολλά ακόμη να μου δώσει.
Μέρα τέταρτη . Πρέπει να επιστρέψω...ευχαριστώ για όλα Αναστάση και κ. Δέσποινα. Εις το επανιδείν.
(Σύνολο χιλιομέτρων με τις τοπικές μετακινήσεις 846).
Δημοσίευση / publication : 24.10.2023