Auschwitz I - Terezin

Auschwitz I 2003

Terezin 1985/1994

Φωτογραφία από το φυλλάδιο του Μουσείου

Oswiecim Auschwitz I

Κύρια είσοδος του στρατοπέδου

Auschwitz I

Το ρολόι έδειχνε 1:30 το μεσημέρι της Παρασκευής 4 Γενάρη του 2003. Η θερμοκρασία είχε κατηφορίσει στο -12C. Δεν είχαμε πολλά περιθώρια χρόνου. To στρατόπεδο - μουσείο έκλεινε στις 3. Πολύ λίγο γι΄αυτό που είχαμε μπροστά μας. Όμως δεν είχαμε άλλη επιλογή. Έπρεπε να γίνουν όλα στα γρήγορα. Περάσαμε την κεντρική πύλη με το ανατριχιαστικό Arbeit mach frei (Η εργασία απελευθερώνει). Το είχαμε διαβάσει, το είχαμε δει σε φωτογραφίες, αλλά όταν περνάς κάτω από αυτό το σύμβολο της τυραννίας και των βασανιστηρίων αισθάνεσαι διαφορετικά. Το στομάχι κολάει στην πλάτη. Όλα μα όλα σε συνθλίβουν. Τα συρματοπλέγματα, οι σκοπιές, το απίστευτο κρύο και οι αποχρώσεις του γκρι που άρχισαν να απλώνουν όσο πέρναγε η ώρα πάνω σ΄ αυτό το κολαστήριο. Μα περισσότερο απ΄ όλα με πείραξε αυτή η απίστευτη αρχιτεκτονική και στοίχιση των κτηρίων, των πεζοδρομίων και των δεντροστοιχιών. Δεν "έχανε" τίποτα. Ούτε ένα εκατοστό. Αισθάνθηκα άσχημα για μια αντίληψη της αρμονίας που είχα μέχρι εκείνη την ώρα μέσα μου. Είπα "εν τη δυσαρμονίη η τελειότης".

Αποφασίσαμε στα γρήγορα ότι αν πάμε "χαζεύοντας γενικώς" δεν θα δούμε ουσιαστικά τίποτα. Πάμε πρώτα λοιπόν στους φούρνους και στο θάλαμο αερίων. Ευτυχώς ήταν σε επισκευή το κτήριο και αποφύγαμε ένα ακόμα σοκ.

Μπλοκ 24 / Block 24

Χάρτης στρατοπέδου

Plan of the camp

Block 16 -17 / μπλοκ 16 - 17 Τσεχοσλοβάκοι,Γιουγκοσλάβοι,Αυστριακοί, Έλληνες

People from Czehoslovakia, Yugoslavia, Grecce, Austria

Μπλοκ 26 - 27 / Block 26 - 27

Από το φυλλάδιο του μουσείου:

Βαλίτσες με τα ονόματα των κρατουμένων και υφάσματα από ανθρώπινα μαλιά

Από το έντυπο του μουσείου:

"Το Auschwitz ιδρύθηκε το 1940 για τους Πολωνούς πολιτικούς κρατούμενους και ταυτίστηκε με τον τρόμο και την εξόντωση. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι Ναζί μετέφεραν ανθρώπους από όλη την Ευρώπη - κυρίως Εβραίους- Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου, Τσιγγάνους, Τσέχους, Γιουγκοσλάβους, Έλληνες, Γάλλους, Αυστριακούς, Γερμανούς και άλλους.

Η ιδέα της ίδρυσης ήταν στα τέλη του 1939 όταν το στρατόπεδο στη Σιλεσία δεν επαρκούσε καθώς ο αριθμός των κρατουμένων συνεχώς αυξανόταν. Επιλέχθηκε η τοποθεσία Oswiecim που ήταν απομακρυσμένη από τη πόλη και πάνω στη διακλάδωση των σιδηροδρομικών γραμμών. Την ίδια χρονιά μετονομάστηκε σε Auschwitz.

Στις 14 Ιουνίου του 1940 μεταφέρθηκαν εκεί 728 πολιτικοί Πολωνοί κρατούμενοι. Πρώτος διοικητής ήταν ο Rudolf Hoss. To στρατόπεδο περιελάμβανε 20 κτήρια, 14 ισόγεια και 6 διώροφα. Κατά το 1941 με 1942 κτίστηκαν από τους ίδιους τους κρατούμενους άλλα 8 κτήρια στα οποία κρατούνταν περίπου 20.000 άνθρωποι. Καθώς ο αριθμός των κρατουμένων αυξανόταν δημιουργήθηκε και το Auschwitz ΙΙ - Birkenau 3 χιλιόμετρα μακριά και το 1942 τρίτο στρατόπεδο στο Monowice. Από το 1942 με 1944 δημιουργήθηκαν 40 περίπου στρατόπεδα των οποίων οι κρατούμενοι χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ως εργάτες. Η σπουδαιότερη κατασκευή στο Auschwitz Ι είναι "ο τοίχος του θανάτου".

Προσπεράσαμε το μπλοκ 24 και 14 που στέγαζαν τους Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου και κατευθυνθήκαμε προς το μπλοκ 17 που ήταν Αυστριακοί, Γιουγκοσλάβοι και Έλληνες Εβραίοι. Κατά τη διάρκεια της περιήγησης μας στον πάνω όροφο, έσβησαν οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες που φώτιζαν τις παγερές και σκοτεινές αίθουσες με τα μακάβρια εκθέματα από τη "ζωή" των κρατουμένων. Τώρα, τι κάνουμε; Που είναι οι διακόπτες; "Τα είδαμε όλα". Σε σχεδόν απόλυτο σκοτάδι (είπαμε, εδώ πάνω, όχι στον όροφο αλλά στην Πολωνία, σκοτεινιάζει από το μεσημέρι) με τον αναπτήρα βρήκαμε στον κάτω όροφο πια, τους διακόπτες που είχαν χρονικό για την χρήση του φωτισμού όπως στις πολυκατοικίες. Κάποιοι επισκέπτες πριν από μας είχαν πατήσει τους διακόπτες αλλά με την παρέλευση του χρόνου το φως έσβησε. Παθαίνεις και μαθαίνεις.

Συνεχίσαμε για το μπλοκ 11."Το μπλοκ του θανάτου". Εδώ ήμασταν υποψιασμένοι και πατάγαμε τους διακόπτες ακόμα και με τα φώτα αναμμένα. Κατεβήκαμε στο υπόγειο και είχαμε την εντύπωση ότι μας παρακολουθούσαν χιλιάδες σκιές από τον κάτω κόσμο. Αν ο θάνατος έχει μυρωδιά σίγουρα από ΄δω την έχει πάρει. Υγρασία, σιδερένια κάγκελα και πόρτες, χρώματα της σκουριάς, κελιά μικρά όσο ένα κιβώτιο και κάτι θάλαμοι με ντουζιέρες. Πρέπει πριν το απόσπασμα να τους έγδυναν και να τους μπανιάριζαν. Τι αρρωστημένα μυαλά. Τα μαζέψαμε και πήγαμε στο ισόγειο που εκεί ήταν το δικαστήριο της Γκεστάπο. Δεν υπήρξε ποτέ αθωωτική ετυμηγορία. Όλα τα παράθυρα του κτηρίου ήταν προσανατολισμένα προς τον τοίχο του θανάτου. Τον τοίχο των εκτελέσεων που βρισκόταν ανάμεσα στα μπλοκ 10 και 11. Βγήκαμε έξω. Ακουμπισμένα στον τοίχο ήταν μερικά μπουκέτα με λουλούδια.

Στο υπόγειο του μπλοκ 11.

In the basement of the block 11

Το μπλοκ 11 δεξιά και το μπλοκ 10 αριστερά και στη μέση ο τοίχος των εκτελέσεων

Από το έντυπο του μουσείου

"Μπλοκ 11. Το μπλοκ του θανάτου".

Το κτήριο αυτό είναι μια φυλακή μέσα στη φυλακή. Απομονωμένο από το υπόλοιπο στρατόπεδο. Η αυλή ανάμεσα στο μπλοκ 10 και 11 περιβάλλεται από έναν ψηλό τοίχο. Τα παράθυρα είναι έτσι κατασκευασμένα για να παρακολουθούν οι κρατούμενοι όσα συνέβαιναν. Στον τοίχο αυτό εκτελέστηκαν χιλιάδες κρατούμενοι, κυρίως Πολωνοί. Στην αυλή μπροστά από το μπλοκ 11 οι Ναζί επέβαλαν τιμωρίες, κυρίως μαστιγώσεις και απαγχονισμούς. Ακόμα στα μικρών διαστάσεων (90cmX90cm)κελιά του υπογείου άφηναν κρατουμένους να πεθάνουν από λιμοκτονία. Πριν την εκτέλεση οι κρατούμενοι έπρεπε να γδυθούν. Το Σεπτέμβρη του 1941 δοκιμάζεται εδώ πειραματικά το Cyclon B ".

Συνεχίσαμε για το Auschwitz ΙΙ - Birkenau. Ήταν όμως πάρα πολύ αργά για να δούμε ο,τιδήποτε. Το μόνο που θυμάμαι ήταν να γυαλίζουν οι μεταλλικές σιλουέτες των σιδηροτροχιών από το σταθμό άφιξης των κρατουμένων και το παγωμένο αγιάζι να προσπαθεί να μου ψιθυρίσει κάτι στο αυτί. Που να καταφέρω ν΄ ακούσω όμως......

Το site του μουσείου: http://en.auschwitz.org/m/index.php?option=com_wrapper&Itemid=85

Terezin

1985 / 1994

Στην είσοδο του μικρού οχυρού το 1985

Δεξιά φωτογραφία από το site του μουσείου.

Μείναμε στο ίδιο camping και τις δύο φορές. Στην περιοχή Motol της Πράγας. Το μνημείο είναι πολύ κοντά (60Km) στην Τσέχικη πρωτεύουσα. Με κατεύθυνση προς Δρέσδη (E55) και δίπλα στην πόλη Litomerice συναντήσαμε την πόλη - φρούριο Terezin.

Η πόλη κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄κατά τον 18ο αιώνα. Όμως οι Γερμανοί Ναζί στη διάρκεια του 2ουΠ.Π το μετατρέπουν σε Εβραϊκό γκέτο αλλά και σαν ενδιάμεσο σταθμό προς το Auschwitz.

Τα σημεία ενδιαφέροντος είναι το μικρό φρούριο (στέγαζε τη φρουρά κατά την περίοδο που κτίστηκε) που στην περίοδο του πολέμου οι Γερμανοί το μετατρέπουν σε χώρο φυλακών, απομόνωσης και εκτελέσεων, ένα δαιδαλώδες σύστημα τούνελ κάτω από τα τείχη μαζί με τις τάφρους που το περιβάλουν, αλλά και η πόλη φρούριο μαζί με το μουσείο του Γκέτο, τα κρεματόρια και το εβραϊκό νεκροταφείο.

Και κάτι που μας συγκλόνισε ακόμα, ήταν ότι το 1994 δηλαδή κοντά 50 χρόνια μετά τον πόλεμο η πόλη του Terezin έδειχνε στα μάτια μας σαν ένα φάντασμα.............