Αρχαία Γόρτυς / Ancient Gortys
Η Γόρτυς ήταν αρχαία πόλη των Αρκάδων στην δεξιά όχθη του ποταμού Λούσιου.
Gortys was an ancient city of Arcadia on the right bank of the river Lucius.
Το σημείο για τη συνάντηση με την αρχαία πόλη των Αρκάδων, τη Γόρτυνα, είναι ανάμεσα στα χωριά της Στεμνίτσας , του Ελληνικού και του Ατσίχολου. Η απόσταση από το κλεινόν άστυ φτάνει τα 240 Km μέσω της Αθηνών - Κορίνθου, Κορίνθου - Τριπόλεως και έξοδο στη διασταύρωση Μεγαλόπολης . Μετά, με κατεύθυνση προς Καρύταινα, Ελληνικό κατάληξη τον αρχαιολογικό χώρο .
Περνώντας το πετρόκτιστο γεφύρι του Πολυγένη , προς τη δεξιά όχθη του Λούσιου θα βρεθείτε στον αρχαιολογικό χώρο της αρκαδικής πόλης Γόρτυς. Στην ιστοσελίδα του υπουργείου πολιτισμού δεν έχουμε καμία πληροφορία, παρά μόνον για την αρχαία Γόρτυνα της Κρήτης.
Δυστυχώς ότι πληροφορίες βρήκα είναι από μη κρατικές ιστοσελίδες με ότι αυτό συνεπάγεται.
Σας παραθέτω λοιπόν, ένα κείμενο από το site http://www.arcadians.gr/ του Νίκου Ι. Κωστάρα που το βρήκα αρκετά ενημερωτικό και ενδιαφέρον:
«Γόρτυς κώμη τα επ’ εμού, τα δε ετι αρχαιοτέρα πόλις» (Παυσανίας)
Μετά τα Μάραθα, ο περιηγητής Παυσανίας επισκέφθηκε την αρχαία Γόρτυνα, που βρίσκεται σ’ ένα βαθούλωμα κάτω από το Ατσίχολο στη δεξιά όχθη του Λούσιου ποταμού, πλαισιωμένη από τα γορτυνιακά βουνά, που ήταν κώμη, ενώ παλιότερα ήταν πόλη. Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. για ν’ ακολουθήσει ο μαρασμός της, όταν το 369 π.Χ. ιδρύθηκε η Μεγάλη Πόλις, που μετώκησαν πολλοί κάτοικοί της. Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, οικιστής της πόλης ήταν ο Γόρτυς, αδελφός του Αγαμήδη και γιος του Στυμφάλου, απόγονος του Αρκάδα, το γένος των Λυκαονιδών. Ήταν μια σημαντική λουτρόπολη της Πελοποννήσου με το φημισμένο Ασκληπιείο, παρενορία της Επιδαύρου. Το μεγαλύτερο αρκαδικό κέντρο λατρείας του Ασκληπιού, ευρύτερα γνωστό από τον 7ο αιώνα π.Χ. Υπήρξε σημαντική πόλη κατά τους χρόνους της κλασσικής αρχαιότητας. Ο ναός του Ασκληπιού στη Γόρτυνα εξωραΐστηκε από την πλαστική ιδιοφυΐα του φημισμένου Πάριου αρχιτέκτονα και γλύπτη Σκόπα με το λατρευτικό άγαλμα του Θεού Ασκληπιού. Τον παρουσιάζει χωρίς γένια, έφηβο, καθισμένο στο θρόνο και είχε στο αριστερό του χέρι το ραβδί, στο οποίο ήταν περιτυλιγμένο ένα φίδι – σύμβολο του Ασκληπιού – και όρθια στεκόταν η κόρη του Υγεία. «Εστί δε αυτόθι ναός Ασκληπιού και αυτός τε ου έχει πω γένεια και Υγείας άγαλμα» αναφέρει ο Παυσανίας. Οι ιεροτελεστίες του Ασκληπιού της Γόρτυνος ήσαν πανελλήνιες. Ήταν τόπος ιάσεων, τόπος πνευματικών απολαύσεων, τόπος ανατάσεως στα ουράνια. Τόσο φημισμένος ήταν ο ναός του Ασκληπιού ώστε το 335 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε στη Γόρτυνα και έκανε θυσία στον Ασκληπιό, αφιερώνοντας το θώρακα και το δόρυ του. «Λέγουσι δε οι επιχώριοι και τάδε ως Αλέξανδρος ο Φιλίππου το θώρακα και δόρυ αναθείη τω Ασκληπιώ· και ες εμέ γε έτι ο θώραξ και του δόρατος ήν η αιχμή» γράφει ο Παυσανίας (Παυσ. Η 28,1). Αυτό φανερώνει ότι ο ναός του Ασκληπιού ήταν ξακουστός. Αλλά και η Γόρτυνα ήταν ξακουστή, αφού υπάρχει η Γόρτυνα της Κρήτης, που επί Ρωμαϊκής κυριαρχίας έγινε πρωτεύουσα της Κρήτης, ενώ ο Πλάτων τη χαρακτήρισε αποικία της «Πελοποννησιακής» και ο Φιλοποίμην κατέβηκε δυο φορές στη Γόρτυνα της Κρήτης, πολεμώντας στο πλευρό των Γορτύνιων. Επίσης, στην Αρχαία Μακεδονία υπήρξε πολιτεία Γορτυνία, στην περιοχή της Ημαθίας.
Κατά το 194 π.Χ. η Γόρτυς προσεχώρησε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και τότε κόπηκαν ιδιαίτερα νομίσματά της «ΑΧΑΙΩΝ ΚΟΡΤΥΝΙΩΝ». Μέχρι τον 4ο μ.Χ. αι. μαρτυρείται η Γόρτυς ως λουτρόπολη πριν καταστραφεί οριστικά από τους Γότθους. Από τον 5ο αι. άρχισε η επικράτηση του χριστιανισμού στην Αρκαδία, που διαδέχθηκε τα λείψανα της αρχαίας θρησκείας. Τη θέση της λατρείας του Ασκληπιού διαδέχθηκε η γειτονική Μονή του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου.
Τα λείψανα της Αρχαίας Γόρτυνος επεσήμανε ο Άγγλος περιηγητής Ληκ (9/5/1805) και ανασκαφές έχει κάνει η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή (1941-1956).
Η Αρχαία Γόρτυς χάρισε το όνομά της στην ιστορική επαρχία της Γορτυνίας. Κατ’ αρχάς ως Γορτύνη (3/4/1833) και αργότερα ως επαρχία Γόρτυνος (9/11/1834) και μετά (1838) ως επαρχία Γορτυνίας. Τελευταία, με το νόμο Καποδίστρια (2539/97) έγινε Δήμος Γόρτυνος.
Το Ασκληπιείο / Asklepieion
Ναός Αγίου Ανδρέα / Church of St. Andrew 1587
Ακόμα ένα μνημείο στην ίδια περιοχή είναι η ο ναός του αγίου Ανδρέα.
Μας λέει ο κ. Θεόδωρος ΑΘ. Μαραγκός, Θεολόγος Καθηγητής:
«Ο ναός αποτελεί δίκλητη τρουλαία βασιλική, διαστάσεων 3,30 Χ 4,75μ. Ο τρούλος σαφώς υπερμεγέθης, κυλινδρικός και δυσανάλογος προς το όλο οικοδόμημα, είναι ελλειψοειδής και στηρίζεται στους ημικυλινδρικούς θόλους του ναού. Ο φωτισμός επιτυγχάνεται από τα έξι μικροπαράθυρα και τέσσερα πολύ μικρά (σχισμές) του τρούλου.
Σε εντοιχισμένη πλάκα αναφέρεται ως έτος ανακαινίσεως του Ναού το 1587. Η είσοδος του ναού βρίσκεται στη νότια πλευρά και πάνω απ΄ αυτήν διακρίνουμε δύο σειρές οριζόντιων στρώσεων πωρολίθων, που μαρτυρούν θόλο που υπήρχε κάποτε.»
Πέτρινο γεφύρι Κόκκορη ή Πολυγένη / Stone bridge of kokoρι or Poligeni
Πληροφορίες για το γεφύρι του Πολυγένη ή Κόκκορη επίσης δε βρήκα. Ανακουφιστικά τόξα δεν έχει και η κύρια καμάρα παρουσιάζει ισλαμίζοντα χαρακτηριστικά. Προσέξτε το οξύκορφο σχήμα στη θέση κλειδί. Κάτι ανάλογο έχω παρατηρήσει και στο γεφύρι του Ατσίχολου, 8Km νοτιότερα, αλλά και στο Τρίχινο (υδρογέφυρο), στο φαράγγι της Έρκυνας στη Λειβαδιά.
Ακολουθώντας τα σκαλάκια από τη νοτιοδυτική πλευρά της γέφυρας θα φτάσετε στην αριστερή όχθη του Λούσιου. Αφεθείτε στους ήχους των νερών ... ίσως να σας τραβήξει η Θεισόα για ένα ταξίδι μέχρι τον Αλφειό ... μετά "τις οίδε" . Η Αρέθουσα ίσως;
Δημοσίευση / Publication : 02.02.2024
Φαράγγι Λούσιου / Lousios gorge : https://www.geotzan.com/lousio-s-gorge
Μονή Προδρόμου / Prodromos monastery : https://www.geotzan.com/holymonasteryofprodromos